De Almanak

In Nederland kan het vriezen of dooien is het gezegde. En het is waar dat de weertypes in Nederland snel afwisselen. Van een strakblauwe lucht en zon tot grijze wolken met bakken regen. Het weer is belangrijk in Nederland.

De Nederlander staat bekend om zijn 'weerpraatje'
Niet alleen de boeren dienen het weer nauwgezet in de gaten te houden om nog net voor een aantal natte dagen te maaien of te oogsten. Maar voor de gemiddelde Nederlander is het weer ook belangrijk. Moet de paraplu mee? Het regenpak in de fietstas? Kunnen we een stukje wandelen of fietsen, kunnen we vandaag lang in de tuin aan het werk?
Tegenwoordig is iedereen via het nieuws en allerlei weerapps op de telefoon goed op de hoogte van het weer. Zelfs voor een naderende regenbui word je via de buienradar gewaarschuwd, soms op de minuut nauwkeurig.

Hoe deden ze dat vroeger?
De opa van onze Naober collega had vroeger de Achterhoekse Almanak naast zijn rookstoel liggen. Steevast elke avond bij het kopje koffie keek hij in de almanak wat het weer zou brengen. En dan keek hij naar de lucht buiten om te kijken of de wolken de Almanakvoorspelling kon bevestigen. Hij kon dan vaak precies voorspellen of er vorst kwam, of er onweer zou komen of harde wind en flinke plensbuien. Vergezeld van allerlei wijsheden had mijn opa vaak gelijk. Als kind vond ze de Almanak een toverboekje en hing ze bij opa aan de lippen om te horen hoe hij het weer voorspelde.

De voorspellingen in de Almanak zijn gebaseerd op de zogenaamde omkeerdagen. Het systeem voor het berekenen van de omkeerdagen werd in de jaren twintig ontwikkeld door de amateur meteoroloog Chr. A. C. Nell, in Voorschoten. En vaak kwamen de voorspellingen uit. Wie kent niet de zogenaamde 'hondsdagen' of 'kattendagen'?

Het principe van de omkeerdagen (voor landen met een zeeklimaat): Op deze delen van de aarde bestaat een steeds terugkerend, grillig en steeds wisselend patroon van het weerbeeld. Om de zoveel dagen, maanden, jaren (afhankelijk onder meer van de maanstanden, de zonnehoogten, de zonnekracht, de zonnevlekken en de gemiddelde temperaturen) moet men rekening houden met veranderingen.

De verandering van temperatuur, windrichting en windkracht, aantal uren zonneschijn, aantal millimeters neerslag en verschijnselen als mist, onweer en nachtvorst worden verdeeld in decaden (perioden van 10 dagen), in welke tijdvakken omslag van het weer te verwachten is.

Wijsheden
Naast de welbekende Almanak zijn er ook een aantal wijsheden die men vroeger veel gebruikte. We zetten er hieronder een paar neer.

De kievit laag, de zwaluw hoog, het blijft droog.

Een mooie herfst is een voorbode voor een stormachtige winter.

Veel mist in de herfst, veel sneeuw in de winter.

Een warme, vochtige herfst is de voorbode van een lange winter.

Veel eikels in september, veel sneeuw in december.

Onweer in september, rond de kerst sneeuw in overvloed.

Een heldere herfst wordt vaak gevolgd door een winderige winter.

Veel bloemen in de distels voorspellen een goede herfst.

Als het in oktober sneeuwt, krijg je een zachte winter.

Als het blad in oktober nog aan de ik zit, kun je rekenen op de een strenge winter.

Een natte november brengt veel gras in het voorjaar.

Als de trekvogels aanstalten maken om te vertrekken, dan is kou op komst.

Kent u ze ook, van die wijsheden die aangeven welk weer we kunnen verwachten? Zet ze dan hieronder in de reacties. We zijn benieuwd!!