Wandeling Waterstad Almelo

Voordat u met de autoroutes langs de watermolens in Twente begint, kunt u genieten van een prachtige wandeling in de WGL (Westelijke Groene Long) van Waterstad Almelo. Waterstad Almelo is het startpunt van de Watermolenroutes van Oet in Twente.

Foto: de Nieuwe Graven.

Ook over de beek scherend, in een flits, twee ijsvogels! (Foto: Johnny Polman)

De WGL - of Westelijke Groene Long - is een fantastisch buitengebied van de Waterstad Almelo. Het is eigenlijk de achtertuin van de lifestyle- of woonboulevard Almelo. Samen met het Beeklustpark, het bosje de Vree en het nieuw ontwikkelde wandelpad door het landgoed Vogelsanck van Huize Bellinckhof met de drie beken (Nieuwe Graven, de Weezebeek en de Almelose Aa) vormt het een prachtig geheel.

Foto: Gezicht op de havezate Bellinckhof vanaf het nieuwe wandelpad in Landgoed Vogelsanck.

Hoe werkt een watermolen eigenlijk?
Het Twentse landschap is glooiend met veel ‘bergen’ of stuwwallen. Deze stuwwallen zijn ontstaan in de vroege ijstijd. De bodem was toen het hele jaar door bevroren en een dikke ijslaag bedekte toen ook Twente. Vanaf de rand van het landijs drongen vooruitstekende, 100 meter dikke ijstongen de rivierdalen binnen. Zij duwden daarbij met enorme krachten de zijkanten van die dalen weg. Nadat het ijs was gesmolten, bleven de stuwwallen in het landschap achter. Deze stuwwallen bestaan uit leem, zand, klei en grind. Door de leemlagen komt water op veel plaatsen spontaan uit de bodem opwellen (bronnen) waarna het via beken wordt afgevoerd. Deze beken komen bij elkaar en worden zodoende steeds groter. Het waterverval wordt vervolgens gebruikt voor het aandrijven van de watermolen.

Een watermolen is een molen die het stromen of vallen van water, bijvoorbeeld in een beek of een rivier, door middel van een waterrad omzet in rotatie-energie, die nuttig kan worden gebruikt voor het malen van graan of het persen van olie. De energie kon ook gebruikt worden voor andere industriële toepassingen: het bewerken van metalen als smeedijzer of koper en het vervaardigen van papier (papiermolen).

Een bovenslagmolen wordt vooral toegepast op beekjes met een zwakke stroming. Om de kracht van het water optimaal te benutten, wordt een beekje met een goot omgeleid om het zo boven op het rad te laten stromen. Soms wordt er voor de molen ook nog een wijer of molenvijver aangelegd, een soort stuwmeer, zodat er minder snel watertekort ontstaat bij het malen.

Een Onderslagmolen
Bij onderslagmolens stroomt het water onder het rad door. Dit type molen komt vooral voor in de wat grotere beken/kleinere rivieren en is typisch voor waterlopen met een klein verval. We vinden deze molen bijvoorbeeld op de Dinkel-molen "Singraven" bij Denekamp.

Film van hoe werkt de watermolen, ongeveer 7 minuten: https://www.youtube.com/watch?v=1bs-NV-qMEE

Foto: Johnny Polman