Het Horsthoekerpad in Heerde

Wandelend door de prachtige natuur ontdekt presentator Klaas Drupsteen in zijn tv-programma Klaas op Klompen de klompenpaden van Gelderland. Dit keer neemt Klaas je mee naar het Horsthoekerpad in Heerde. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Ontdek het afwisselende landschap rond buurtschap de Horsthoek met beken, houtwallen, bos en heide.

Volkszanger Jan van Riemsdijk
Jan van Riemsdijk, de bekende volkszanger uit Heerde, heeft vroeger gewoond in het huis aan de Elburgerweg nummer 40. De heer van Riemsdijk senior had zijn sporen verdiend als Rotterdamse industrieel. Zijn zoon Jan begon onder andere een kleine zeepfabriek maar al snel was duidelijk dat hij als zanger/schrijver van boerenliederen meer succes had. Welke Heerdenaar kent dit niet: “Heerde blief moar fijn bie het olde”? Een veelgebruikte zin uit het Heerder volkslied, al dan niet met een sneer. Jan was een kleurrijk persoon wiens bekendheid tot ver buiten Heerde reikte. Zo ging hij met zijn gezelschap ‘De Hollanders’ in 1928 op tournee naar de Verenigde Staten. Helaas, bij de Amerikanen sloeg de boerenzangershumor niet echt aan. Jan kwam eerder terug dan gepland en financieel was de tournee geen succes. Echter, met de inspiratie die hij ver weg had opgedaan, kon hij terug in Nederland volle zalen trekken: “Noe zak oe eens vertellen hoe ’t in Amerika is…”

Huize Bonenburg (foto: Omroep Gelderland)

Huize Bonenburg
In de muurankers van het landhuis staat het jaartal 1633. In die tijd was De Bonenburg een havezate in de vorm van een klein kasteel met daaromheen een slotgracht, bijgebouwen (waaronder een herberg) en landerijen. Een havezate is de benaming voor een versterkt huis met bijbehorende gebouwen en landerijen dat de eigenaar status gaf: het was een zogenaamd ‘riddermatig goed’. Het bezit hiervan gaf de eigenaar toegang tot een ridderschap, een college waarin edelen verenigd waren. In de 19de eeuw is De Bonenburg verbouwd tot een landhuis met een renaissancegevel. In 1850 werd de familie Van Regteren Altena, een koopmansfamilie uit Amsterdam, eigenaar. Het huis heeft daarna meerdere veranderingen ondergaan. Het landhuis staat op de rijksmonumentenlijst, net als de theekoepel, het historische park, de tuinaanleg en de tuinmuur. Het landhuis is nog steeds omgeven door water. Aan de oostkant langs het huis stroomt de Grift. Het parkbos achter De Bonenburg heeft de naam Altena’s bos. Het huis is particulier eigendom, het omringende landgoed is in bezit van Geldersch Landschap & Kasteelen.

Klompen en Heerde (foto: Omroep Gelderland)

Watermolen van Rakhorst
Deze watermolen dankt zijn naam aan de familie op de Rackhorst, die al vanaf 1635 eigenaar was van de watermolen. In de 18de eeuw legde deze familie zich toe op papierfabricage. Omdat dit goed liep, breidden ze hun werkzaamheden uit: meerdere leden van de familie werden papiermakers in Putten, Ermelo, Hierden en bezaten meerdere molens in Heerde. Het Horsthoekerpad loopt langs watermolen De Hoop, die sinds 1760 in het bezit is van de familie Rakhorst. In 1840 werd de papiermolen omgebouwd tot korenmolen en in 1927 voorzien van een nieuwe maalderij. In 1979 is het bedrijf opgeheven.

Heerde (foto Omroep Gelderland)

Horsthoek
De naam ‘Horsthoek’ komt al in de 17de eeuw voor. De naam is afgeleid van de veldnaam ‘Horst’ waarmee het gebied tussen Heerde en Epe werd aangeduid. ‘Horst’ betekent een begroeide verhoging in een moerassig, laag gebied. Ook de naam van de spreng Horsthoekerbeek is hiervan afgeleid. Het oostelijke deel van Horsthoek hoorde vroeger bij Markluiden. Door de aanleg van het Apeldoorns Kanaal in 1829 werd dit oostelijke deel onderdeel van buurtschap Horsthoek die zich vanaf het Apeldoorns Kanaal naar het westen uitstrekt.

Sprengen en beken (foto Omroep Gelderland)

Sprengen en beken
De sprengen, dat zijn gegraven beken, en de natuurlijke beken zijn voor Heerde van groot belang geweest. Ze leverden waterkracht voor de molens en helder water voor de wasserijen. Na het verdwijnen van bijna alle molens en wasserijen heeft men de sprengen en beken lang verwaarloosd. Het Horsthoekerpad loopt door een gebied waar een stelsel van sprengenbeken aanwezig is, waaronder de Horsthoeker Molenbeek, de Heidebeek, de Middelste en de Noordelijke Horsthoekerbeek en de Molenbeek. De sprengen werden vanaf de late middeleeuwen gegraven om het toenemende aantal molens van water te kunnen voorzien.

Tegenwoordig is er weer veel aandacht voor de sprengen gezien hun betekenis voor de flora en fauna. Gevoed door schoon kwelwater bieden de sprengen een geschikte leefomgeving voor zeldzamere planten zoals bronkruid en bittere veldkers. Hoger op de oever groeit de varen dubbelloof. Verder komen allerlei dieren bij de beken voor, zoals de bruine vuurvlinder, de groene specht en de spotvogel.

Heerde (foto Omroep Gelderland)

KLIK HIER voor meer informatie Klaas op Klompen