Van bajes tot bajes

De geschiedenis Al sinds de vroege Middeleeuwen werd er turf gestoken in het veengebied van Appelscha en Smilde. Rond het jaar 1780 was de aanleg van de Drentse Hoofdvaart klaar. In het begin van de 19e eeuw richtte Genereaal Johannes van den Bosch de Maatschappij van Weldadigheid op om bedelaars en landlopers te leren werken. In Frederiksoord, Wilhelminaoord en Willemsoord werden ‘vrije koloniën’ gesticht en in de strafkoloniën Veenhuizen en Ommen werden bedelaars, landlopers, wezen en vondelingen te werk gesteld. Dat gebeurde met name in de veenderijen. Door de afname van het aantal landlopers en bedelaars werden sinds het begin van de 20ste eeuw ook gewone strafrechtelijke veroordeelden hier geplaatst. Veenhuizen was tot de jaren ’80 van de vorige eeuw een gesloten dorp dat alleen toegankelijk was voor diegene die er werkten en woonden. Daarna werden de ‘verboden toegang’ borden verwijderd en werd het min of meer een ‘normaal’ dorp. Nog steeds zijn er vier strafinrichtingen. In het Gevangenismuseum komt u alles te weten over deze bijzondere vaderlandse geschiedenis.

Welkom toen, welkom nu! Welkom in het gebied van de Vrije Koloniën van Weldadigheid. Een uniek stuk Nederlandse geschiedenis met een rijke historie gelegen in Drenthe, Friesland en Overijssel. Omringd door drie schitterende Nationale Parken: het Drents-Friese Wold, WeerribbenWieden en het Dwingelderveld. Een prachtige uitvalbasis voor uw fietstocht.

‘Van Bajes tot Bajes’ Deze 66 km lange fietsroute brengt u van Hoeve Boschoord naar Veenhuizen. U beleeft het unieke verhaal van Generaal Johannes van den Bosch en ‘zijn’ Maatschappij van Weldadigheid en fietst door het prachtige, indrukwekkende natuurgebied van het Drents-Friese Wold en het Fochtelöerveen. Hoeve Boschoord Hoeve Boschoord is ontstaan uit een ontginningsschuur voor het Doldersummerveld. In 1896 voor het eerst benoemd als ‘Boerderij Kolonie VII’. Het monumentale gebouw werd destijds in gebruik genomen door de Maatschappij van Weldadigheid voor de opvang van ‘jeugdige, asociale debielen’. Nu is Hoeve Boschoord uitgegroeid tot een vooraanstaand behandelcentrum voor gehandicapten en psychiatrie.

Gevangenismuseum Veenhuizen Dit Gevangenismuseum is ontstaan uit geldnood van de Maatschappij van Weldadigheid. Volgens afspraak met de regering worden hier drie dwanggestichten gebouwd. Bedelaars, landlopers, arme gezinnen, vondelingen en wezen worden hier naartoe gestuurd. De regering betaalde mee aan de opvang. In Veenhuizen is nu het Gevangenismuseum te vinden. Het museum informeert u op interactieve wijze over de omgang met misdaad en straf in Nederland vanaf het jaar 1600 tot aan vandaag de dag. Een bezoek aan het Gevangenismuseum is een bijzondere ervaring voor jong en oud.

Parkeer en opstapplaatsen U kunt starten bij het knooppunt dat voor u het makkelijkst is.

Tip! Op de Brink in Doldersum staat een obelisk ter herinnering aan de verworvenheden van nu. Willem Huender liet de wegen tussen Doldersum, Diever en Appelscha aanleggen.

Meer info, klik hier.

Hoofdfoto: Veenhuizen - Hoofdweg met Directiehotel Excelsior - foto Miranda Drenth via Beeldbank Koloniën Weldadigheid
Onderstaande foto's:
Veenhuizen - Luchtfoto Tweede Gesticht met kanaal - foto Miranda Drenth
Frederiksoord - M. van Swietenlaan en Graaf van Limburg Stirumlaan - foto Miranda Drenth
Frederiksoord - Koloniewoning M.A. van Naamen van Eemneslaan - foto Miranda Drenth
Nationaal Archief