Ossenhoornblazen

Het Ossenhoornblazen in Markelo

In Markelo, een plaatsje dat gesteld is op zijn prachtige historie en oude tradities, klinkt sinds 1988 weer het klagelijke geluid van de ossenhoorn. Het blazen op de ossenhoorn is een zeer oude traditie die, na honderd jaar te zijn verdwenen, weer herleeft.
Cato Elderink schrijft in haar boek "Twenter laand, en leu, en leven" dat het hier gaat om het blazen op een hoorn van een groot uitheems of uitgestorven rund.
Geschiedenis van de ossenhoorn
De ossenhoorn kan worden beschouwd als de voorloper van de midwinterhoorn in zijn huidige vorm, die in grote delen van Twente, de Achterhoek en het aangrenzende deel van Duitsland in de adventstijd wordt geblazen. Uit opgravingen in Friesland is gebleken dat het gebruik van runderhoorns als blaasinstrument al stamt uit het begin van onze jaartelling. De oudste gegevens over de houten midwinterhoorn, in de vorm zoals we die nu nog kennen is nog maar een paar eeuwen oud. (tijdschrift voor Volkscultuur nr.3, 1990)
De Ossenhoorn is van oorsprong in geheel
West-Twente geblazen, maar deze traditie is in het begin van de negentiende eeuw op de meeste plaatsen verdwenen, m.u.v. Markelo, Ambt Almelo, en Oele. Op deze drie plaatsen is nog tot eind negentiende eeuw geblazen op de ossenhoorn. Een variant vinden we in het Drentse dorp Zweelo. Hier wordt ook op een runderhoorn geblazen die hier "boerhoorn" wordt genoemd.

Het gebruik in Markelo
In Markelo zijn nog twee zeer oude hoorns aanwezig die meer dan 200 jaar oud zijn. Deze hoorns zijn bewaard gebleven op het erve Gör-kink. De grootste van deze twee hoorns heeft een lengte van maar liefst 66 cm. Volgens traditie werd er in Markelo alleen geblazen op "Mirreweentersoavond in' tweedonker" (Kerstavond in de avondschemering). Dit gebeurde eind negentiende eeuw nog bij het erve Görkink, dat vroeger een herberg was midden in het dorp. Deze "roop" werd beantwoord in de Wieminkhook, en bij het erve Meengs in Beusber-gen. De volgende ochtend (eerste kerstdag) werd er nogmaals geblazen als aankondiging van het begin van de kerkdienst. De klagelijke toon die de ossenhoorn voortbrengt, is over de kale hard bevroren essen over kilometers afstand te horen. Dit moest ook wel want het geluid moest de afstand van het ene erf tot het ander overbruggen.
Vanuit de Germaanse tijd werd er geblazen om de boze geesten te verdrijven en om het licht te laten terugkeren. De oude Germanen kenden dit als het Joelfeest, rondom de zonnewende. In latere tijd is het oude volksgebruik gekoppeld aan het christelijke geloof.

Het aloude gebruik in ere hersteld....
Nu wordt er in Markelo weer geblazen door een enthousiaste groep blazers. Het blazen gebeurt volgens traditie op Kerstavond, en als demonstratie in de tijd rond "Mirreweentersoavond". De blazers zijn allen gestoken in authentieke Markelose kostuums van rond 1900. De blazers zijn: Jan Klein Horsman, Arend Lammertink, Hendrik Mombarg, Gerrit Oosterkamp, Henk Morsink, Rob Schwirtz, Raymond Klein Velderman, Harry Krabbenbos, Henk Stokreef en Jan Henk Berendsen, bijgestaan door enkele jeugdige blazers.

Programma 2022
Zondag 27 november (1e zondag van advent) 14.30 uur: Ontvangst door de grafelijke familie zu Solms Sonnenwalde op landgoed Weldam. Er wordt geblazen op de ossenhoorn en verteld over de historie op het voorplein van het kasteel.
16.30 uur: Blazen en vertellen van oude volksverhalen bij het ‘lösse veur” van Herberg “de Kemper”
Zondag 11 december (3e zondag van advent)
14.30 uur: blazen en vertellen van oude volksverhalen bij theeschenkerij de Hoestinkhof
Zondag 18 december (4e zondag van advent)
14.30 uur: blazen en vertellen van oude volksverhalen bij theeschenkerij de Hoestinkhof
16.00 uur: Blazen en vertellen van oude volksverhalen bij het “lösse veur” van Herberg “de Kemper”.
Zaterdag 24 december (mirreweentersoavond) 16.50 uur: blazen bij de kerktoren volgens oude traditie 17.00 uur: Mirreweentersluu’n (luiden van de kerkklokken) 17.10 uur: Roop en antwoord vanaf verschillende locaties
Zondag 25 december (1e kerstdag / mirreweenter)
10.00 uur: Blazen voorafgaand aan de kerstviering in de Martinuskerk te Markelo

Voor inlichtingen kunt u contact opnemen met: Infocentrum Markelo, Goorseweg 1, 7475 BB Markelo. Tel: 0547-760015. info@infocentrummarkelo.nl
Wilt u meer informatie over het ossenhoornblazen in Markelo volg ons dan op Facebook: www.facebook.com/ossenhoorn of kijk op: www.ossenhoorn.nl
Locaties waar geblazen wordt:

1. Kasteel Weldam, Weldammerlaan 5, 7475 MJ Markelo, www.weldam.nl

2. Herberg De Kemper, Kemperweg 4, 7475 SX Markelo www.herbergdekemper.nl

3. Pension en Engels Theehuis De Hoestinkhof, Stationsweg 22A, 7475 NN Markelo
www.hoestinkhof.nl