Watermolens in Twente

Door een samenwerking met Martin Beumer van 'Oet in Twente' (link onderaan deze pagina) kunnen we de komende periode een aantal fiets- en autoroutes met korte wandelingen door het prachtige Twente aan u voorstellen. De uiteindelijke routes met kaarten worden in april 2021 gepubliceerd: het betreffen 10 fietsroutes en 3 afgekorte fietsroutes en 7 autoroutes met korte wandelingen.

Houd onze nieuwsbrief en de website in de gaten de komende periode!

Twente
Martin Beumer omschrijft Twente als een gebied met verborgen schoonheden: "Vele kleine landschapselementen, zoals heggen, poelen, beken, essen, vennen, heidevelden, veengebieden, akkers, weidegebieden en houtwallen kenmerken dit rustige gebied waar natuur en cultuur hand in hand gaan. Ook zijn er fraaie watermolens en havezaten of kastelen gelegen in het glooiende Twentse landschap."

Zie ook de video achter de hoofdfoto (IJsvogel van fotograaf Johnny Polman) over Twente met muziek: Hengelose Revu, foto’s Martin Beumer

Landschap van Twente
Beumer vervolgt: "Het Twentse landschap is glooiend met veel ‘bergen’ of stuwwallen, deze stuwwallen zijn ontstaan in de vroege ijstijd. De bodem was toen het hele jaar bevroren en een dikke ijslaag bedekte toen ook Twente. Vanaf de rand van het landijs drongen vooruitstekende, 100 meter dikke ijstongen de rivierdalen binnen. Zij duwden daarbij met enorme krachten de zijkanten van die dalen weg. Nadat het ijs was gesmolten bleven de stuwwallen in het landschap achter. Deze stuwwallen bestaan uit leem, zand, klei en grind. Door de leemlagen komt water op veel plaatsen spontaan uit de bodem opwellen (bronnen) waarna het via beken wordt afgevoerd. Deze beken komen bij elkaar en worden zodoende steeds groter; in het westen van Twente komen ze uiteindelijk uit in de Regge en in het oosten stromen ze in de Dinkel.

Vaak vinden deze meanderende of kronkelende beken watermolens op hun pad. Vroeger waren dit veelal papiermolens, maar later zijn deze vaak omgebouwd tot korenmolens.

De in het groen verscholen eeuwenoude boerderijen met vakwerkschuren, soms met bakhuis en Bentheimer waterput zijn ook opvallend.

Twentse boerderijen hebben vaak gekleurde luiken als teken dat de boerderijen toebehoren aan een landgoed of kasteel. De vele havezaten en kastelen, oude kerken, molens en watermolens maken Twente compleet."

De Twentenaar
Zoals het Twentse landschap is, zo zijn ook de echte Twentenaren, soms wat gesloten, maar wel gastvrij en zeer behulpzaam. Vooral tegen echte ‘Hollaanders’ zijn zij in het begin gesloten, want ‘Dee könt zo met ’n bek’ is hun mening en volgens ‘de Twent’ moet je oppassen voor ‘gladde jongens’! Om het verschil tussen de Twentenaar en de Westerling te illustreren, het volgende voorbeeld: Je vraagt een Westerling die uit eten is geweest: “Hoe was het?” De ‘Westerling’ zegt: “zalig, ontzettend heerlijk gegeten!” De ‘Twent’ zegt: “’t Kon minder!”

De ‘Twent’ beschikt over een dosis wijze humor die vooral tot uitdrukking komt in de prachtige Twentse spreuken, zoals:

‘Zegt weinig en iej zölt völ in de gaatn hemn!’

‘A-j de oagen in ’n tuk hebt zee-j nich völ!’

“Duur ’n klean reampke kö-j ’n hemmel ok wa zeen!"

Twents Volkslied
Er ligt tussen Dinkel en Regge een land, ons schone en nijvere Twente’ aldus het volkslied van Twente (J.J. Deinse).

Volkslied Twente in Twents!

Dao lig tusken Dinkel en Regge 'n land,
Ons mooie en neerige Twente,
't Land van katoen en het land van den es
Den greun is in winter en lente.
Dao ruusket de row oop den kamp in de wind,
Geet 't rad van de möl in de bekke gezwind,
Daor steet neuws den eeken den beuk en de dan,
Dat is ons zoo leeve land Twente (bis)

(Vertaald uit het Nederlands door G.B. Vloedbeld)

Volkslied Twente in Nederlands!

Er ligt tussen Dinkel en Regge een land
Ons schone en nijvere Twente
Het land van de arbeid het land der natuur
Het steeds onvolprezene Twente
Daar golft op de essen het goudgele graan
Doet 't snelvlietend beekje het molenrad gaan
Daar ligt er de heide in 't paarsrode kleed
Dat is ons zo dierbare Twente (bis)

(door J.J. van Deinse)

Waterstad Almelo
Almelo ligt in een kom en het hoger gelegen achterland zorgt ervoor dat het overtollig water van deze hoger gelegen zandgronden naar o.a. de lager gelegen gebieden stroomt, zoals Almelo; (watersnoodramp in Almelo in 1946). De Lolee werd verlengd en via Kanaal Almelo-Nordhorn aangesloten op het Lateraalkanaal, ook werden retentievijvers en de nieuwe beek de Doorbraak aangelegd, zodat Almelo minder wateroverlast heeft. Door de vele kanalen (b.v. Kanaal Almelo-Nordhorn) in en rond Almelo en de vele beken (b.v. De Doorbraak) is Almelo ook veel fraaie natuur rijker. Het Overijssels kanaal loopt door tot in het centrum van Almelo!

Almelo heeft 2 kastelen, te weten Huize Almelo en de havezate Bellinckhof.
Verder heeft Almelo 4 prachtige groene longen,

• De westelijke groene long met o.a. havezate Bellinckhof met landgoed Vogelsanck en het Beeklustpark;
• De oostelijke groene long met landgoed Huize Almelo, fraai Kasteel en mooi gebied rondom de Gravenallee.
• De zuidelijke groene long bestaat uit het Nijreesbos en de nieuwe beek de Doorbraak.
• De noordelijke groene long bestaat o.a. uit de Weitemanslanden

Bovenstaande is dan ook de reden geweest om Almelo Waterstad als vertrek-en aankomstpunt te maken van alle routes naar de Watermolens in Twente.

Op onderstaande kaartje een overzicht van de watermolens in Twente:

S=Waterstad Almelo, het start- en eindpunt van alle routes naar de Watermolens in Twente

1 en 2 Watermolens Bels en Frans in Vasse
3 Oostendorper Watermolen in Haaksbergen
4 Noordmolen in Twickel, Delden
5 Olde Meule in Oele (bij Hengelo)
6 Watermolen Singrave in Denekamp
7 Watermolen Herinckhave in Fleringen
8 Watermolen Den Haller in Diepenheim
9 Watermolen De Mast in Vasse
10 Watermolen Ootmarsum (in het Openluchtmuseum Ootmarsum)

Bron: Oet in Twente
Foto: Johnny Polman en Martin Beumer
Voor meer coupletten van het Twents volkslied >>KLIK HIER<<